تک پدیا: آشنایی با استاندارد‌های فرم ظاهری کیس کامپیوتر

امکان ندارد بخواهید یک PC یا رایانه شخصی تهیه یا خریداری کنید اما به دنبال یک کیس کامپیوتر برای قرار دادن قطعات سخت افزاری خود درون آن نباشید. شاید بسیاری از افراد خرید کیس در بحث جمع کردن PC را کم‌ ارزش و کم اهمیت بدانند اما کیس مناسب نه تنها می‌تواند محافظ فوق‌العاده‌ای برای قطعات شما باشد، بلکه ظاهر جذابی را برای ستاپ و میز کار شما به همراه می‌آورد و مهم‌تر از تمام این موارد، کیس خوب و مطلوب می‌تواند گردش هوای دلپذیری را برای خنک باقی ماندن قطعات شما به همراه داشته باشد.

یکی از موارد مهم برای خرید کیس گیمینگ یا اداری، شکل ظاهری یا همان فرم فکتور (Form Factor) آن است. کاربران با نیازها و کاربری‌های مختلف، باید اندازه و شکل ظاهری مناسبی را انتخاب نمایند. اما این اشکال ظاهری متفاوت، دقیقاً چه معنایی دارند و هر کدام چه سخت افزار خاصی را درون خود جای می‌دهند؟ با قسمت جدید «تک پدیا» همراه باشید تا شما را با استانداردهای فرم ظاهری کیس به صورت کامل آشنا نماییم.

سخن آغازین!

اشکال ظاهری کیس‌های کامپیوتر، تعیین کننده نوع مادربرد و تعداد قطعات و اجزایی هستند که درون آن‌ها جای می‌گیرد. در آینده قطعاً به سراغ فرم فکتورهای مخصوص مادربرد نیز خواهیم رفت اما فعلاً تمرکز خود را روی کیس کامپیوتر قرار می‌دهیم. کیس‌های بزرگتر، طبیعتاً مادربردهای بزرگتر و قطعات بیشتری (از جمله دیسک درایو ها، کارت گرافیک ها و البته سیستم‌های خنک کننده قدرتمند‌تر و قابل‌تر) را درون خود جای می‌دهند.

دو دسته بندی اصلی کیس‌های کامپیوتر شامل دسکتاپ (Desktop) و تاور (Tower) می‌شوند. کیس دسکتاپ، یک شکل ظاهری تکی و ثابت دارد اما کیس‌های تاور به شاخه‌های زیرین دیگری تقسیم می‌شوند که معمولاً به آن‌ها فول تاور (Full Tower)، مید تاور (Mid Tower) و مینی تاور (Mini Tower) می‌گویند. کیس‌های فول تاور می‌توانند از بزرگترین مادربردهای ساخته شده میزبانی کنند و البته با مادربردهای کوچکتر نیز سازگار هستند. با این حال، کیس‌های مید و مینی تاور نمی‌توانند مادربردهای بزرگ را درون خود جای دهند و تنها از مادربردهای ATX و mini-ATX و micro-ATX پشتیبانی می‌کنند.

بیایید به سراغ جزئیات هر کدام از این فرم‌های ظاهری برویم.

کیس‌های دسکتاپ

هدف کیس دسکتاپ به صورت کلی این است که فضای داخلی شاسی کامپیوتر را کم کند و در نتیجه، فضای کمتری از اتاق یا محیط کار شما را اشغال نماید. کیس‌های دسکتاپ معمولاً به صورت خوابیده یا کنار نمایشگر (روی میز) قرار می‌گیرند. بسیاری از کاربران ترجیح می‌دهند با قرار دادن این کیس‌ها به صورت خوابیده، از آن به عنوان پایه نمایشگر نیز بهره بگیرند و در واقع مانیتور را روی آن قرار دهند.

یکی از نکات مهم درباره کیس‌های دسکتاپ این است که فضای قابل توجهی برای قرار دادن قطعات و اجزای سخت افزاری ندارند. این کیس‌ها و قطعات قرار گرفته درون آن‌ها در واقع ساخته شده‌اند تا کارهای روزمره و کم تقاضای اداری را راه اندازند. به عنوان مثال، چک کردن ایمیل، وب‌ گردی، پردازش پرونده‌ها و مواردی از این دست که به قدرت پردازشی و سخت افزاری بالایی احتیاج ندارند، با این استاندارد ظاهری انجام می‌شوند. همچنین نیازی به توضیح نیست که با کیس‌های دسکتاپ، عملاً امکان نصب قطعات بزرگ (مانند درایوهای ذخیره سازی اضافی، بیشتر کارت گرافیک‌ها یا حتی کارت صدا‌ها) وجود ندارد.

کیس‌های تاور

کیس‌های تاور به صورت کلی مخصوص کامپیوترهایی هستند که برای یک یا چند کار خاص و تخصصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. حالا این کارها و فعالیت‌ها می‌تواند شامل گیمینگ، رندرینگ، استریمینگ و… شود. این کیس‌ها فضای کافی را به کاربر می‌دهند تا بنا به نیاز، کارت گرافیک‌های بزرگ یا درایوهای ذخیره سازی متعددی را برای خود نصب نمایند.

فول تاور

کیس‌های فول تاور که ارتفاع آن‌ها از 55 تا 75 سانتی‌متر و عرض آن‌ها از 22 تا 32 سانتی‌متر است، برای بیلدهای رقابتی و حرفه‌ای طراحی شده‌اند که قرار است زیر فشار رفته و عملیات پردازشی سنگینی با آن‌ها انجام شود. فضای داخل کیس‌های فول تاور اجازه استفاده از قدرتمندترین سیستم‌های خنک کننده را به کاربر می‌دهد. از آنجایی که سیستم‌های خنک کننده حرفه‌ای، فن‌ها و رادیاتورهای بزرگ و طویلی دارند، طبیعتاً برای نصب آن‌ها داخل کیس به فضای قابل توجهی نیاز است که کیس‌های فول تاور این فضا را به خوبی فراهم می‌سازند. نتیجه استفاده از خنک کننده‌های بزرگ و حرفه‌ای نیز دمای بسیار مطلوب و پایین برای پردازند‌ه‌های مرکزی و گرافیکی (CPU و GPU) است که پتانسیل و اجازه اورکلاک را به خوبی برای آن‌ها به ارمغان می‌آورد.

همچنین مادربردهای بزرگ (EATX) نیز درون کیس‌های فول تاور جای می‌گیرند که اندازه‌ آن‌ها 12 در 13 اینچ است. بد نیست بدانید که کیس‌های فول تاور به غیر از مادربردهای بزرگ، با مادربرهای معمولی (ATX) و مادربردهای کوچک (mini-ITX) نیز سازگار هستند اما طبیعتاً استفاده از یک مادربرد 17 در 17 سانتی‌متری در کیس بزرگ فول تاور، ایده خوبی به شمار نمی‌رود! کیس‌های فول تاور حداقل 18 اینچ ارتفاع دارند و می‌توانند تا 10 دیسک درایو و 11 اسلات PCIe را در خود جای دهند.

کیس‌های فول تاور با توجه به قیمت بالایی که دارند و فضای قابل توجهی که اشغال می‌کنند، آنچنان میان کاربران محبوب نیستند اما آن دسته از کاربران و گیمرهای حرفه‌ای که بهترین امکانات ارتقا، پشتیبانی از انواع و اقسام قطعات و شکاف‌های توسعه و مادربردهای همه فن حریف (مادربردهای EATX که اسلات‌های رم و کارت گرافیک بیشتری دارند) راضی‌شان می‌کند، کیس‌های فول تاور را یک گزینه عالی برای خود می‌دانند.

یکی دیگر از ویژگی‌های برجسته کیس‌های فول تاور که معمولاً نادیده گرفته می‌شود، آسان بودن نصب و تعبیه قطعات سخت افزاری درون آن است. فضای بیشتری که درون کیس قرار دارد،‌ باعث می‌شود تا کاربران با هر سطح دانش و تجربه‌ای، به راحتی قطعات سخت افزار کامپیوتر را نصب نمایند و تجهیزات مختلفی مانند سیستم‌های خنک کننده را نیز به راحتی در آن تعبیه کنند.

از نمونه کیس‌های شاخص فول تاور می‌توان به کیس کولرمستر COSMOS C700P Black Edition اشاره کرد.

مید تاور

کیس‌های مید تاور، محبوب‌ترین استاندارد ظاهری برای کامپیوترها به حساب می‌آیند. ارتفاع این کیس‌ها 35 تا 55 و عرضشان 15 تا 25 سانتی‌متر است و معمولاً می‌توانند 2 تا 4 درایو ذخیره سازی را درون خود جای دهند. این کیس‌ها می‌توانند مادبردهای ATX و Micro ATX و Mini ITX را درون خود جای دهند.

کیس‌های مید تاور به این دلیل محبوب هستند که میان ارتقا پذیری و اندازه، تعادل خوب و مناسبی را برقرار می‌کنند. کیس‌های فول تاور حتی بدون قطعات سخت افزاری درونشان بسیار بزرگ و سنگین‌اند و به خاطر فضای قابل توجهی که اشغال می‌کنند، جای دادن آن‌ها در ورک استیشن‌ها، اتاق‌ها و محیط‌های کاری به فعالیتی سخت و چالش برانگیز تبدیل می‌شود. تفاوت اصلی میان کیس‌های فول تاور و مید تاور، پشتیبانی از درگاه‌ها و اسلات‌های حافظه بیشتر است. با این حال، کیس‌های مید تاور همچنان می‌توانند مادربردهایی با 7 اسلات PCIe را درون خود جای دهند و از این نظر، طیف وسیعی از کاربران را راضی نمایند.

مید تاورها همچنین می‌توانند چند کارت گرافیک را در خود جای دهند اما استفاده از چند کارت گرافیک و پر کردن کامل فضای داخلی کیس مید تاور، می‌تواند مشکلاتی در زمینه گرما و خنک سازی به وجود آورد. درست به مانند کیس‌های فول تاور، کیس‌های مید تاور نیز یک محفظه جداگانه در پشت پنل اصلی دارند که برای بحث مدیریت کابل به کار می‌رود. این محفظه به شما اجازه می‌دهد کابل‌های خود را به شکل ایمن در پشت مادربرد قرار دهید تا هم ظاهر سیستم خود را زیبا سازید و هم عملکرد و کارکرد آن را بهینه سازید.

کیس کولر مستر MASTERBOX TD500 MESH، کیس کامپیوتر شارکن NIGHT SHARK RGB، کیس مستر‌تک T500-Gaming و کیس گرین GRIFFIN G6 ARGB از نمونه‌های شاخص کیس مید تاور هستند.

مینی تاور

کیس‌های مینی تاور دارای ارتفاع 30 تا 45 و عرض 15 تا 24 سانتی‌متر هستند و در خانواده تاور ها، کوچکترین نمونه‌ در نظر گرفته می‌شوند. مینی تاورها می‌توانند 2 تا 3 درایو ذخیره ساز و 3 اسلات PCIe را میزبانی کنند و فقط قابلیت پشتیبانی از مادربردهای micro-ATX را دارند. نصب و تعبیه قطعات سخت افزاری و البته مدیریت کابل‌ها در این کیس‌ها به دلیل فرم ظاهری کوچکشان، سخت و چالش برانگیز است. همچنین طبیعتاً قطعات و اجزای کمتری درون آن‌ها جای می‌گیرد.

کامپیوتر مینی تاور بیشتر برای ساخت یک تئاتر خانگی به کار می‌رود که می‌توان آن را روی قفسه یا کنار تلویزیون در هال اصلی خانه قرار داد. اندازه کوچک آن، برتری بسیار خوبی در زمینه فضای اشغالی و جای دادن آن در هر قفسه و مکانی به شما می‌دهد و شاید ما را به یاد اندازه کنسول‌های خانگی بیندازد. همچنین وزن این کیس در خانواده تاورها از همه کمتر است.

فرم ظاهری کوچک یا SFF

کامپیوترها و کیس‌هایی که در دسته فرم ظاهری کوچک یا Small Form Factor قرار می‌گیرند، یک شاخه و دسته بندی جداگانه و بسیار خاص هستند. این کیس‌های شخصی سازی شده که این روزها نمونه‌های زیبایی از آن‌ها را در رسانه‌ها و انجمن‌های مختلف مشاهده می‌کنیم، فرم‌ها و اندازه‌های مختلفی دارند و می‌توانند به شکل یک مکعب یا به اندازه جعبه کفش باشند.

کیس‌های SFF به خاطر صرفه‌جویی حداکثری در فضای اشغالی و البته قابلیت حمل، از تمام کیس‌های دیگر کوچکتر‌ند و به دلیل همین اندازه کوچکشان، تنها می‌توانند مادربردهای mini-ITX را درون خود جای دهند. مادربردهای mini-ITX در اندازه 6.7 در 6.7 اینچ ساخته می‌شوند و تنها یک اسلات PCIe دارند. یکی از چالش‌های بزرگی که کاربران با کیس‌های SFF با آن مواجه می‌شوند، خنک سازی قطعات داخلی کیس با توجه به فضای اندک موجود در آن است. استفاده از سیستم‌های خنک کننده یا منبع تغذیه خاص (کوچک) برای این کیس‌ها ضروری است. همچنین بد نیست اشاره کنیم که کیس‌های SFF قیمت نسبتاً بالایی نیز دارند.

از نمونه کیس‌های SFF می‌توان به کیس ریزر Tomahawk Mini ITX اشاره کرد.

نتیجه گیری

استانداردهای مختلف فرم ظاهری کیس کامپیوتر، به صورت خلاصه به ما می‌گوید که اندازه کیس چقدر است، تا چه اندازه فضا می‌گیرد و همچنین از چه مادربردها و قطعه‌های دیگری پشتیبانی می‌کند. ترکیب نام فرم‌های ظاهری کیس و مادربرد در بازار سخت افزار رایانه‌های شخصی، می‌تواند هر کسی را سردرگم کرده و به دردسر اندازد اما در این مطلب سعی کردیم با معرفی دسته بندی‌های اصلی استاندارد فرم ظاهری کیس‌ها، کمی در این زمینه به شما کمک کنیم.

نظر شما درباره این قسمت از «تک پدیا» چیست؟ کیس کامپیوتر شما دارای کدام فرم ظاهری است؟ نظرات خوب خود را با ما به اشتراک بگذارید.